Η έρευνα και η μελέτη του έργου του Μπέρτολτ Μπρεχτ, πέρα από την επαφή και τη γνωριμία, έχει μεγάλη σημασία και για πολλούς λόγους, που από το πλούσιο πρόγραμμα του Συνεδρίου θα επιβεβαιωθούν σίγουρα.
Ένας από τους λόγους συνδέεται με έναν πολύ σοβαρό στόχο που έχει η ΚΝΕ. Κι αυτός είναι να αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα κάθε μέλους της ΚΝΕ η ιδεολογική, πολιτική και πολιτιστική μόρφωση και καλλιέργεια, αυτά να είναι συνώνυμο της ιδιότητας του μέλους της ΚΝΕ. Είναι απαραίτητα στοιχεία για κάθε νέο και νέα που παίρνουν θέση μάχης στο μακρόπνοο και σκληρό αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση.
Λέμε στόχο γιατί είναι μια διαρκής προσπάθεια, σταθερή, μόνιμη επιδίωξη, εμπλουτίζεται, δεν μπορείς να βάλεις όρια, να πεις έστω ότι τον προσεγγίζω. Το πιο σίγουρο είναι να αναγνωρίζεις τις αδυναμίες σου και έχουμε συναίσθηση ότι και πρέπει και μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα.
Συχνά ανατρέχουμε στα λόγια, στους στίχους, στο έργο του Μπρεχτ. Παίρνουμε έμπνευση και σκέψεις, δύναμη και κουράγιο από τον κορυφαίο μαρξιστή διανοητή, δραματουργό, ποιητή και σκηνοθέτη. Ανεβάσαμε θεατρικές παραστάσεις στα πλαίσια του Φεστιβάλ της ΚΝΕ και όχι μόνο, πραγματοποιήσαμε αφιερώματα, συναυλίες και απαγγελίες. Στον «Οδηγητή» συχνά φιλοξενήθηκαν αφιερώματα για το έργο του. Οι στίχοι του, απλοί και ταυτόχρονα με βάθος, δυνατοί και ευθείς, κυρίως ταξικοί και επίκαιροι, έχουν αξιοποιηθεί σε προκηρύξεις, αφίσες, στα εξώφυλλα του «Οδηγητή». Αυτές τις μέρες πραγματοποιούνται πάνω από 50 Μαθητικά Φεστιβάλ της ΚΝΕ σε όλη τη χώρα με σύνθημα το στίχο του Μπρεχτ «Άλλαξε τον κόσμο, το έχει ανάγκη».
Όμως η αλήθεια είναι ότι αυτά δεν αρκούν. Έχουμε πολλά να κάνουμε για τη διάδοση, ακόμα περισσότερα για να γνωρίσουμε το έργο του. Έργο γεννημένο και δοκιμασμένο στην εποχή των κλονισμών, των κοιλοπονεμάτων της εποχής του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Έργο σπουδασμένο δίπλα στους πολέμους και τις κοινωνικές επαναστάσεις. Έργο με σκέψη βαθιά, με ιδέες επαναστατικές, με τολμηρή πρωτοτυπία μορφής.
Αυτά που έχουμε κάνει μέχρι στιγμής δεν αρκούν, γιατί αυτό που ξεχωρίζει τον Μπρεχτ δεν είναι μόνο η επικαιρότητά του, ότι μπορούμε να εμπνευστούμε από τα μηνύματά του, ότι μπορούμε να εκφραστούμε με τους στίχους του, αλλά και ότι μπορούμε να διδαχτούμε, να μάθουμε να σκεφτόμαστε και να δημιουργούμε.
Μπορούμε να διδαχτούμε, ιδιαίτερα οι νεολαίοι κομμουνιστές, από το γεγονός ότι το έργο του Μπρεχτ χαρακτηρίζεται από βαθιά μελέτη και τολμηρή έρευνα. Από συνεχή αναζήτηση γνώσης, από τη δοκιμασία της στην πράξη, από την αφομοίωση της νέας γνώσης που φέρνει η δράση. Από τη συνεχή μελέτη και προσπάθεια αφομοίωσης του μαρξισμού. Ο Μπρεχτ με συνέπεια χειρίστηκε τη διαλεκτική μέθοδο, με χειρουργική ακρίβεια τον ιστορικό υλισμό. Ακόμα και η ευφυΐα, εάν δεν εμπλουτιστεί με αυτά, έχει όρια. Πολλοί περισσότερο ισχύει αυτό για εμάς που είμαστε πιο κοινοί άνθρωποι.
Η βαθιά κατανόηση της πραγματικότητας, στις λεπτομέρειες και στο σύνολό της, οι αντιθέσεις της, ο εντοπισμός και η κατανόηση αυτών των πραγμάτων και γεγονότων που δε φαίνονται με τη πρώτη ματιά, που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια, μπορεί να μας μάθει πώς την πραγματικότητα να αλλάξουμε. Και σε αυτά ο Μπρεχτ ξεχωρίζει. Γι' αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε να σκεφτόμαστε, να βλέπουμε σωστά, να οξύνουμε το ταξικό μας κριτήριο. Αλλά και να μάθουμε να είμαστε δημιουργικοί.
Ο Μπρεχτ δεν είναι απλά ένας κορυφαίος δημιουργός, αλλά είναι κορυφαίος δάσκαλος και καθοδηγητής για συλλογική δημιουργία. Κι όχι μόνο καλλιτεχνικής. Αλλά δημιουργικότητας, με αναζήτηση τρόπων και μεθόδων σε κάθε δραστηριότητα και πάνω από όλα στη δράση, στον αγώνα για να αλλάξουμε, να ανατρέψουμε την εκμεταλλευτική κοινωνία. Το να είσαι δημιουργικός, τολμηρός, πρωτοπόρος στον επαναστατικό αγώνα είναι άλλωστε πράγματα με απαιτήσεις.
Ο Μπρεχτ μπορεί να μας βοηθήσει από την καταπληκτική ικανότητά του τις επαναστατικές ιδέες να τις κάνει λόγο απλό, αλλά όχι απλοϊκό. Λόγο τολμηρό, αλλά και σίγουρο. Λόγο βαθύ, αλλά κατανοητό για τους εργάτες και τα παιδιά τους, για τους καταπιεσμένους.
Βέβαια, το θέμα δεν είναι να αντιγράφουμε. Που κι αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε ο Μπρεχτ, διασκευάζοντας κιόλας, κάτι που του άρεσε και του ίδιου. Αλλά μελετώντας τον Μπρεχτ, να μαθαίνουμε την τέχνη της βαθιάς ματιάς, της κατανόησης, της εύστοχης παρέμβασης. Κρατώντας πάντα το κλειδί που οδηγεί τη σκέψη σε ποιανού χέρια βρίσκεται η ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής. Που οδηγεί τη σκέψη ότι πρέπει να αλλάξει η τάξη που βρίσκεται στην εξουσία. Γιατί όπως έγραφε: «Καλοσύνη» σημαίνει εξόντωση εκείνων που κάνουν ανέφικτη την πραγματική καλοσύνη. Να μάθουμε δηλαδή την τέχνη, τις μεγάλες ιδέες, την αλήθεια για τους εκμεταλλευόμενους να την κάνεις όπλο ευκολομεταχείριστο από τους ίδιους. Κι εδώ δεν μιλάμε για την ικανότητα του καλλιτέχνη, αλλά για την τέχνη του πρωτοπόρου αγωνιστή, του κομμουνιστή, του οργανωτή μαζών.
Ο Μπρεχτ, από τα Μαύρα Δάση που του έμαθαν να έχει υπηρέτες, άφησε την τάξη του για να υπηρετήσει ο ίδιος με την τέχνη και τους στοχασμούς του τους υπηρέτες. Διάλεξε να είναι με το μέρος εκείνων που στα χέρια τους η αλήθεια αποκτάει δύναμη, με το μέρος των εργατών, των καταπιεσμένων. Κι έγραφε: Την αλήθεια για τις κακές συνθήκες πρέπει να τη λέμε σ' εκείνους που τις αντιμετωπίζουν στη χειρότερη τους όψη κι απ’ αυτούς πρέπει να τις πληροφορούμαστε. Δεν πρέπει να μιλάει κανείς μονάχα σ' ανθρώπους ορισμένων πεποιθήσεων, παρά σ' εκείνους που θα ταίριαζαν αυτές οι πεποιθήσεις εξαιτίας της κατάστασής τους.
Το Συνέδριο θα είναι μεγάλο εφόδιο για την ΚΝΕ, αλλά και για τη διάδοση του Μπρεχτ πλατιά μέσα στους νέους και τις νέες των εργατικών και λαϊκών οικογενειών.
Καλή επιτυχία.
